Mindfulness is gebaseerd op acht inzichten: niet oordelen, geduld, opnieuw beginnen, vertrouwen, niet streven, loslaten, acceptatie en mildheid. Het zijn 8 houdingen die je helpen om open en eerlijk naar de wereld te kijken, naar jezelf en naar anderen. Mindfulness helpt je op deze manier de dingen met meer aandacht en zoveel mogelijk in het hier en nu te doen.
Our highest secret is to identify ourselves openly and honestly.
Je leert hiermee dat er een andere manier van leven is. Ipv overleven kun je ook bewust in het leven staan. Door meer te observeren in plaats van meteen te reageren, meer in het hier en nu te zijn in plaats van jezelf te bekritiseren of streng te zijn voor jezelf en anderen ontdek je dat er veel meer is, dan dat je vanuit je automatische piloot kon denken.
En daarom zijn deze 8 inzichten een goed begin voor een basishouding waarmee je meer rust en ruimte creëert in je leven. En je kunt op deze manier meer het leven leven wat echt bij je past.
Niet oordelen
In de definitie van mindfulness komt deze al naar voren; Mindfulness is gerichte aandacht geven aan het hier en nu, zonder oordeel. Het ‘niet oordelen’ is een belangrijk aspect van mindfulness. Niet oordelen is geen gemakkelijke opgave, want wij zijn gewend om voortdurend alles te beoordelen; we vergelijken onszelf met anderen, we vergelijken onze ervaringen met eerdere ervaringen en beoordelen of een situatie voldoet aan onze verwachtingen.
Het proberen te stoppen met oordelen levert vaak in eerste instantie een nieuw oordeel op als je bij jezelf opmerkt dat je oordeelt (het veroordelen van het oordeel). Het is daarom handiger om in eerste instantie alleen bewustzijn naar je oordeel te brengen en op te merken wanneer je oordeelt. Door het herkennen van het oordelen en het besef dat dit een automatisch patroon is, kun je vaak beter accepteren dat je oordeelt. Het oordeel krijgt dan minder gewicht en het is makkelijker om het vervolgens los te laten.
Geduld
Mindfulness vraagt een investering die niet meteen iets oplevert. In die zin helpt het om geduld te hebben en er niet direct iets van te verwachten. Geef jezelf de ruimte om te leren. En zoals we ook vragen om te proberen niet te oordelen over je oordelen, vragen we je ook om geduldig te zijn met je ongeduld als je dit tegenkomt.
Geduldig zijn kan heel wat brengen. Dingen hebben nu eenmaal tijd nodig, en het helpt om in te zien dat alles een eigen tempo heeft. Dit inzicht brengt al meer rust, vermindert stress en zorgt ervoor dat je minder snel met je oordeel klaar staat als de dingen wat langzamer gaan als dat jij zou willen.
Denk maar aan de rups en de vlinder. Het heeft geen zin om de cocon van een rups te halen in de hoop dat hij dan wat sneller een vlinder wordt. Met ongeduld en haast gaan de dingen ook niet sneller dan dat ze gaan. Alles gebeurd op zijn eigen tijd.
Eindeloos opnieuw beginnen
Mindfulness gaat over je ervaring in dit moment. Je kunt daarom eindeloos opnieuw beginnen. Binnen de meditatieoefening word je bijvoorbeeld afgeleid en zodra je dit opmerkt, begin je weer opnieuw met het richten van je aandacht. De oefening is dan niet mislukt, want de afleiding hoort zelfs bij de oefening! En zoals al eerder gezegd: je kunt elke week, elke dag, elke meditatie en elk moment opnieuw beginnen. Bij het opnieuw beginnen hoort ook de ‘Frisse blik” of ‘beginnersgeest’, wat betekent dat je met openheid alles als de eerste keer beleeft.
Je kijkt naar de wereld zoals een klein kind de wereld net ontdekt; het is nieuw en de moeite waard om er goed naar te kijken, en het van alle kanten te onderzoeken en volledig te ervaren. Open en nieuwsgierig, zonder iets van tevoren te verwachten.
De frisse blik is een houding, wat niet betekent dat je niets weet, maar dat je jouw kennis, dat wat je weet even laat voor wat je zijn en op een andere open manier naar de wereld kijkt. Waarbij je open staat om elk nieuw moment weer volledig nieuw te ervaren. Ipv oh dit ken ik al, ik weet wat het is, wat er komt, hoe het smaakt. Met een frisse blik en steeds weer opnieuw te beginnen ervaar je alles als nieuw en kun je verrast worden met nog meer nieuwe ervaringen.
Vertrouwen
Het helpt als je vertrouwen hebt in het oefenproces van mindfulness. Vertrouwen kun je van buitenaf voeden. Je kunt bijvoorbeeld wetenschappelijke onderzoeken in herinnering roepen die aangeven dat het beoefenen van mindfulness zinvol is of je kunt luisteren naar een inspirerend leraar of persoon in wie je vertrouwen hebt. Vertrouwen kun je ook van binnenuit ervaren. Het gaat hierbij om het vertrouwen in jezelf, het leren luisteren naar jezelf en het vertrouwen in je eigen vermogen om te leren en te verdiepen op jouw manier.
Het volledig open staan voor je ervaringen komt voor uit vertrouwen. Het zintuiglijk ervaren van het gezang van vogels, de wind door je haren, de geur van bomen, de geur van koffie in de ochtend, de smaak van tandpasta, zijn allemaal manieren om rechtstreeks te ervaren. Je leert meer te vertrouwen op dat wat er is, het leven, de dingen zoals ze zijn. Wanneer je vertrouwen hebt kun je meer overlaten aan dat wat er is, en hoe het is. En hoeft je denkgeest niet steeds alles onder controle te houden.
Niet streven
Meditatie heeft als doel om te zijn met dat wat er is. Vanuit de mindfulness gezien is alles wat nodig is al aanwezig. ‘Innerlijke rust’ heeft niets van buitenaf nodig. Het heeft alleen maar nodig dat we loslaten wat in de weg zit om de rust te kunnen ervaren.
Dat wat vaak het meeste in de weg zit om dit te laten gebeuren is onze neiging om ergens anders te willen zijn dan waar we zijn. Het heeft dus geen zin om ergens naar te streven, want alles wat er nodig is, is er al. Het ‘niet streven’ binnen de mindfulness is een lastige paradox, want natuurlijk doen we deze training niet als we niet zouden denken dat het ons iets goeds te brengen had en streven we in zekere zin toch ergens naar.
Op korte termijn kan het streven echter een lastige barrière zijn om te kunnen zijn met hoe het nu is. Het helpt om het streven te herkennen als streven zodat we het gemakkelijker los kunnen laten.
Niet streven betekent niet dat je niet vooruit komt of niets hoeft te bereiken. Het heeft veel meer te maken met leven in het moment. Het beseffen dat je hier ál bent, dat je nergens naar toe hoeft.
Acceptatie
Acceptatie helpt om de dingen te laten zijn zoals ze op dit moment zijn. Als we niet accepteren wat (op dit moment) niet te veranderen is, gaat er vaak veel energie verloren met verzet en weerstand. Acceptatie betekent geen passieve overgave aan alles wat ons overkomt en betekent niet dat we onze principes overboord moeten zetten en alles maar moeten nemen zoals het komt. Het is een actieve houding waarin we beginnen met de situatie zoals die op dat moment is te accepteren en ook dat wat we erbij voelen/ervaren. Als we geen energie verliezen in weerstand en verzet, kunnen we vaak ook helderder zien wat er in een bepaalde situatie nodig is.
“Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen.
Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen.
Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien”
– Reinhold Niebuhr –
Accepteren noemen we binnen de mindfulness ook wel aanvaarden. Toelaten van wat er is, je realiseert hoe de dingen echt zijn, en daarna kun je bedenken hoe je er op een goede manier tot kunt verhouden. Dus volledig in dit moment zijn, zonder dat het veranderd moet worden. Situaties aanvaarden en toelaten zoals ze zijn is mogelijk wanneer je loslaat dat de dingen precies zo moeten gaan als dat jij zou willen of verwacht. Als jij je ‘verhaal’ zoals het zou moeten kunt loslaten, dan kun je makkelijk accepteren zoals het nu is. Wat het ook is, plezier of onplezierig.
Emoties zijn er om geaccepteerd te worden, en situaties zijn er om aangepakt te worden. Is een uitspraak die we ook veel in de mindfulness gebruiken. Veelal willen we ons goed voelen en negeren of duwen we onze gevoelens weg. Indien jij accepteert hoe jij jezelf voelt, dan pas komt er ook ruimte om te luisteren naar wat je nodig hebt.
Loslaten
Zoals we in de bodyscan iedere keer opnieuw een lichaamsdeel met onze aandacht verkennen en vervolgens weer loslaten, zo kun je met elke gedachte, lichamelijke sensatie, geluid, gevoel en gebeurtenis oefenen om los te laten. Loslaten is niet gemakkelijk; soms is een ervaring zo prettig dat we het willen vasthouden, maar het kan ook gebeuren dat ervaringen juist erg onaangenaam zijn en het toch moeilijk is om los te laten. Loslaten betekent niet hetzelfde als wegstoppen, wegduwen of negeren. Loslaten is een manier om iets er te laten zijn zonder iets te doen met het verlangen of de afkeer die je misschien ten opzichte van deze ervaring hebt. In zekere zin is loslaten het vermogen om gedachten en/of gevoelens ongemoeid te laten.
Het met rust laten, ontspannen in wat er is, het laten zijn. Het betekent niet gehecht zijn aan een bepaalde uitkomst of resultaat. Het betekent niet dat je alles maar gewoon laat gebeuren en passief door het leven gaat. Maar je omarmt juist de hele situatie zoals die is. En vandaaruit kun je op een gezonde manier gaan handelen, die helpend is voor jou en het grote plaatje. Dus niet meteen in de actie schieten, maar laat het er eerst zijn, zie, ervaar en voel wat er is, en kom dan indien nodig passend in actie.
Mildheid, vriendelijkheid
Het helpt om bij het beoefenen van mindfulness een vriendelijke houding naar jezelf en je ervaring te hebben. Mildheid kan helpen, zeker als je het moeilijk hebt en je bijvoorbeeld boosheid, angst of verdriet tegenkomt.
Soms helpt het om je voor te stellen dat je een klein kind iets aan het leren bent. De beste manier om het kind iets te leren is met een zachte, vriendelijke houding. Misschien is het nodig om hetzelfde duizenden keren opnieuw te horen en duizenden keren opnieuw in hetzelfde patroon te vallen. Je hoeft het jezelf niet kwalijk te nemen. Misschien kun je er zelfs om glimlachen. Met het oefenen van een vriendelijke houding ontwikkel je langzaam meer compassie voor jezelf maar ook voor de mensen om je heen.
Ik geef ook vaak het voorbeeld van hoe leer je een puppy dat hij blijft zitten? Door vriendelijk te blijven, geduld, eindeloos opnieuw te beginnen, volhouden, loslaten van het eind resultaat en accepteren dat de puppy zijn eigen tempo heeft om nieuwe dingen te leren. Jij dus ook.
In het omgaan met (negatieve) gedachten, bij het accepteren en open staan voor je gevoelens, voor het leren van nieuw gedrag, voor het omgaan met collega’s, in de communicatie met je naasten, voor het eerst een training geven, noem maar op.
Wanneer je al vaardiger wordt in deze mindfulness houdingen, zal het leven je makkelijker af gaan.
Heb je na het lezen nog meer vragen gekregen, laat het me weten.
Wil je mee doen met een mindfulness training om deze houdingen echt eigen te gaan maken, meld je dan hier aan.
Liefs Laila