In ons leven ervaren we allemaal wel eens moeilijke situaties. Bijna niemand blijft hiervan gespaard. Maar wat als je als kind veel hebt meegemaakt? Als je je niet veilig voelde in de omgeving waar je opgroeide? Dergelijke ervaringen kunnen een blijvend effect hebben, zelfs als je je er niet bewust van bent. Het kan zijn dat pas later in je leven oude emotionele wonden naar boven komen en je moeite begint te ervaren op het werk, in relaties, en in het dagelijks leven. Een ontwikkelingstrauma zou dan de oorzaak kunnen zijn.
Wat is een ontwikkelingstrauma?
Als we het woord ’trauma’ horen, denken we vaak aan heftige gebeurtenissen zoals ongelukken, oorlog of natuurrampen. Er is ook een andere veel minder bekende vorm, namelijk een ontwikkelingstrauma. Uit zeer uitgebreid onderzoek blijkt dat minstens 60% van alle mensen een vorm van ontwikkelingstrauma meedraagt. Het is de meest voorkomende vorm van trauma en de minst bekende.
Een ontwikkelingstrauma ontstaat wanneer er in de kindertijd niet aan de fundamentele behoeften werd voldaan, of wanneer een kind steeds moet leven in een stressvolle situatie. Ouders spelen hierbij een cruciale rol, aangezien baby’s en kinderen afhankelijk zijn van volwassenen om in hun behoeften te voorzien én om emotionele ondersteuning te bieden voor een veilige hechting. Wanneer ouders hierin tekortschieten, of zelf getraumatiseerd zijn, kan een kind emotionele littekens oplopen en een ontwikkelingstrauma ontwikkelen.
Uit onderzoek is gebleken dat meer dan 60% van alle mensen in de kindertijd iets heeft meegemaakt dat een verstorende invloed had op de normale ontwikkeling van het zenuwstelsel. Dit kan variëren van persoonlijke ervaringen die het kind heeft doorgemaakt, zoals een opname in het ziekenhuis of emotionele verwaarlozing, tot gebeurtenissen binnen het gezin die een impact hadden op het kind, zoals problemen in de ouderlijke relatie of een moeder die leed aan postnatale depressie. De verschillende situaties die van impact kunnen zijn, zijn eindeloos.
Hoe herken je een ontwikkelingstrauma?
Een ontwikkelingstrauma kan ons zenuwstelsel, dat essentieel is voor overleving, voortdurend in een staat van verhoogde alertheid houden. Als dit niet wordt aangepakt, kunnen er later in het leven verschillende klachten ontstaan. Dit kan resulteren in gevoelens van stress, machteloosheid, somberheid, angst en eenzaamheid. Mensen kunnen zich ook waardeloos voelen, ongezien, niet begrepen, gebruikt of misbruikt. Er kan een gevoel van ‘niet goed genoeg zijn’ ontstaan, buitengesloten, vergeten, behoeftig en ook gevoel van sterk moeten zijn of zichzelf moeten bewijzen. Of juist het gevoel dat ze onzichtbaar en klein moeten zijn of alles alleen moeten doen. Mensen kunnen onzeker zijn en negatief over zichzelf denken.
In relaties kunnen problemen ontstaan doordat ze te afhankelijk en claimend zijn, of juist te onafhankelijk en afwijzend. Ze kunnen hun geliefden bekritiseren en hun frustraties uiten als hun behoeften niet worden vervuld. Ze kunnen angst hebben voor verbinding of dat ze verlaten worden en daardoor moeite hebben met het aangaan van relaties.
Herkennen helpt!
Soms kunnen mensen zich weer als een klein kind voelen, boos, verdrietig, onverschillig, uitgeput en alert, zonder goed te begrijpen waarom. Soms kunnen ze zelfs suïcidale gedachten hebben. Ze denken dat er iets mis met hen is, dat ze gebrekkig zijn. Dit kan resulteren in burn-out, depressie, angst, verslaving, chronische pijn, vermoeidheid of het label van persoonlijkheidsproblemen zoals ADHD en autisme. Terwijl in werkelijkheid zij getraumatiseerd zijn en het ontwikkelingstrauma met zich meedragen, als een volwassene met het kind in zich dat de regie heeft. Wanneer je herkent wat er in je jeugd is gebeurd, en welke impact dit op je heeft (gehad) kun je gaan helen, loskomen van oude patronen en gaan doen wat je echt nodig hebt.
Je bent goed zoals je bent, je hebt geen schuld!
Het ligt niet aan jou en het is niet jouw schuld. Je bent goed zoals je bent. En dat was je al toen je geboren werd, en dat ben je nog steeds. Jij bent waardevol! Op jonge leeftijd heeft je zenuwstelsel een super overlevingsmechanisme ontwikkeld. Het heeft alles gedaan wat nodig was om jou veilig te houden. Het kind moest toen geholpen worden. Je hoofd heeft hier allerlei manieren voor bedacht die helpend waren. Maar nu niet meer. Jij bent dat kind niet meer wat in een onveilige situatie zat, of waar de behoeften niet van werden vervuld. Je hebt dit overlevingsmechanisme niet langer nodig. Je kunt het nu anders doen.
Hoe kan therapie helpen?
In therapie gaat het over het erkennen van jouw ervaringen. Niet een schuldige vinden die verantwoordelijk is voor je klachten, of de schuld daar neerleggen. De therapeut helpt je om jouw triggers te herkennen, bewust te worden van je gedachten, gevoelens en gedragingen. Samen ga je op zoek naar de kern van je pijn en werk je aan healing met behulp van de therapeut. Je leert wat veilig is en hoe je kunt handelen wanneer je in een vecht-, vlucht-, bevries of aanpassing-reactie belandt. Je leert jezelf veilig te stellen, anders dan je bent gewend met het overlevingsmechanisme. Nu ga je meer vanuit gezonde zelfzorg, geruststellend en met vertrouwen te werk.
Nog een belangrijk iets wat ik je graag wil vertellen: Je bent niet verantwoordelijk voor je ontwikkelingstrauma, maar wel voor je eigen gedrag in het heden en voor je herstel. Op deze manier kun je het innerlijke kind in jezelf geruststellen dat alles goed en veilig is. Waardoor jij emotioneel verder kan groeien en je leven oppakt als volwassene. Het kind in jou kan eindelijk lekker rust gaan spelen, en weet dat er goed voor hem of haar gezorgd wordt.
Als je jezelf herkent in het bovenstaande en hulp wilt krijgen bij je klachten, kan Laila je bijstaan. Bel vrijblijvend naar 06-51751792 of plan een kennismakingsgesprek in.
Wil je meer lezen over hechting en ontwikkelingstrauma, lees dat dit artikel van centrum voor hechting en trauma: https://centrumvoorhechtingentrauma.nl/wp-content/uploads/2021/01/Ontwikkelingstrauma-nader-bekeken-deel-1-.pdf