Vanuit het Boeddhisme zeggen ze “Laat het kwade en doe het goede. Zuiver je geest.”
We ervaren als mens 5 hindernissen. Deze nemen ons vaak mee, sturen ons aan terwijl we er niet eens bewust van zijn. In deze blog neem ik je mee naar deze hindernissen. Welke er zijn en hoe we ze tegen komen in het dagelijks leven.
De 5 hindernissen:
- Zintuiglijk verlangen – begeerte.
- Afkeer- in alle gradaties en emoties zoals boosheid, angst.
- Rusteloosheid, zorgelijkheid en schuldgevoel.
- Slaperigheid en traagheid.
- Twijfel.
Deze 5 hindernissen liggen ten grondslag aan 3 wortels:
- Verlangen /begeerte ( het willen en houden)
- Afkeer (het niet willen, weg hebben, voorkomen dat het komt)
- Onwetendheid ( we hebben het niet in de hand)
Hindernissen komen op via onze zintuigen en het denken. We ervaren iets wat aangenaam of onaangenaam is en we reageren vaak op de manier dat we de prettige zaken willen behouden en alles wat we onprettig vinden, daar willen we zo vlug mogelijk van af. En zullen we ook alles in staat stellen om het prettige zo vaak mogelijk te houden of terug te krijgen, en wat we niet willen daar gaan we allerlei zaken voor bedenken dat het weg blijft. Hierdoor zijn we veelal bezig met verlangen en weerstand, zonder dat we dit eigenlijk door hebben.
De kunst is om deze hindernissen te onderkennen. Ze te zien en op te merken. Zodat ze niet meer je leven beheersen.
Hoe kom je ze in het dagelijks leven tegen?
- Verlangen:
Verlangen zit in ons. Zelf als baby al, wanneer de baby honger heeft.
Als verlangen niet gezien wordt, groeit het door naar begeerte. Als begeerte niet gezien wordt, wordt het gehechtheid. Het willen vasthouden en blijven behouden van dat wat er is. Vaak gaat dit gepaard met een prettig gevoel.
Ons hoofd geeft een seintje of fluistert ons in; ‘Dit voelt goed. Of ‘Wauw dit is mooi’. Ook ons lichaam doet mee. Zo ontstaat een run op eten, en scheppen we nog een keer op omdat het zo lekker is. De neus; de geur komt naar je toe, en als die prettig is dan willen we het opsnuiven. De tong die laat proeven wat we lekker vinden ‘ zoet, hmm, zout, hartig’. Of luisteren we vaak naar dezelfde muziek, omdat we het ‘mooi vinden’ en het een ‘prettig gevoel’ geeft. En de huid, die verlangt naar aanraking. En het denken? … Wat denken we dan?
Is er iets mis met verlangen? Nee hoor . Helemaal prima. Let wel op met begeerte en gehechtheid. Die willen ervoor zorgen dat je niets anders meer wil dan dat. Merk het vriendelijk op, en ervaar wat er allemaal door je heen gaat.
Herken het verlangen. “Ah er is verlangen.” meer niet. Ga niet in gevecht met verlangen, duw het niet weg. Want dan kom je in de hindernis afkeer waar ik zo meer over vertel.
Er zijn nog andere verlangens;
- Verlangen om er te zijn, om te bestaan. Je staat dan veelal op de voorgrond, je wilt graag gezien worden.
- Verlangen om er niet te zijn. Je trekt je dan vaak terug, je wordt onzichtbaar.
Let bij deze twee verlangens op, ze bezitten ook angst. Angst voor de dood en angst om te leven.
Afkeer:
De meest sterke is haat. Afkeer is het niet meer willen, weerstand, irritatie, veroordelen, vergelijken, jaloersheid, boosheid en verschillende vormen van angst. Je zult ze vast herkennen.
Wanneer je afkeer herkent, dan kun je het vriendelijk begroeten. Ah dit is afkeer. En stop dan met mee gaan met de afkeer, je hoeft niet verder te gaan. Je kunt ook voor jezelf besluiten, dit ken ik al. Ik weet waar het naar toe gaat. Ik doe niet meer mee. Ik laat het nu los.
Slaperigheid:
Er zijn vele soorten van slaperigheid. Denk ook aan Sufheid, traagheid, verveling, dagdromen en moeheid.
Het enige wat ik hier bij je wil mee geven is neem je voor om wakker te zijn, helder te blijven, en erbij te blijven. Dus opmerkzaam zijn zodat je kunt ervaren wat er op komt.
In slaperigheid is de geest, of je heldere opmerkzaamheid niet aanwezig. Je bent niet opmerkzaam voor wat er komt/ is. Er is geen concentratie.
Slaperigheid bedekt een dieperliggend iets. Meestal zit er wat onder, wat je nog niet ziet of wil zien. Het is iets waar jij onbewust (vanuit de geest) nog niet naar toe wil.
Rusteloosheid:
Denk aan piekeren, malen, je zorgen maken, problemen willen oplossen. Dit kan zich uiten in het lichaam, door bv niet stil te kunnen zitten. Maar ook kan een schuldgevoel je bekruipen, of onwetendheid kan je in rusteloosheid meenemen.
Zie en voel wat er in je gebeurt. Zie dat jij je schuldig voelt, erken wat je hebt gedaan of nagelaten hebt. Heb spijt en berouw. Ben eerlijk naar jezelf , en neem voor dat niet meer te doen. Dit zorgt ervoor dat je niet in schuld blijft hangen, in het verleden. Maar jezelf vergeeft en weer verder kunt. Vanuit rust en kracht, aansluitend bij je waarden.
Vaak blijft schuld ons achtervolgen, maar ook bepaalde situaties die we maar niet opgelost krijgen. Zodra je merkt dat bepaalde zaken zich blijven herhalen (piekeren) zeg dan innerlijk ‘Stop, dit heb ik al gezien. Ik weet het.’
Door zaken te erkennen en daarna met rust te laten kan je het loslaten. Je kunt er dan voor kiezen om een moment met je aandacht naar de adem te gaan en je lijf te laten ontspannen. Zodat je werkelijk kiest om het piekeren niet verder door te laten gaan, maar om met nieuwe frisse aandacht verder te gaan.
Twijfel:
De tegenhanger is wijsheid/ inzicht. Met twijfel moet je niet gaan discussiëren, of gaan overtuigen of in gaan roeren. Het gaat vooral om het ervaren. Erkennen dat het er is, en voelen wat het met je doet.
Gezonde twijfel – Deze mag er zijn. Je wilt dan iets checken. Je vraagt je dingen af, hoe zit dat? Ga het uitzoeken, check het.
Kritische twijfel – Deze is onheilzaam. Een vorm van sceptisch zijn. Hiermee kun je het beste stoppen. Ook zien we vaak twijfel ontstaan over onszelf. Heb ik dat wel goed aangepakt, ik had het anders moeten doen, enz. Stop ermee om deze gedachten te voeden. Ze leiden nergens toe, en veroorzaken alleen maar meer twijfel en verminderen je vertrouwen.
Twijfel is ook vaak voelbaar in het lichaam. Hoe voelt het bij jou? Zodra je dit gevoel herkent, kan het je helpen om te doen stoppen. Te kiezen om te ontspannen en weer opnieuw te beginnen.
Hindernissen nooit wegjagen.
Ben en blijf alert, en merk vriendelijk op ‘Ah dit is verlangen’. Het is er. Het hoeft niet weg, en ook niet vast gepakt te worden. Je kunt in meditatie met je aandacht ook bij de hindernis blijven. Ga het onderzoeken, wat gebeurt er. Meestal komt het van zelf op, waar de oorzaak ligt.
Transformeren door een eerlijke erkenning.
Zodra je de hindernissen erkent, en ze toe laat, zonder iets te doen komt er een transformatie op gang.
Enigszins vraag ik je om de hindernis aandacht te geven. Anderszins er aan te ontkomen door inspanning en opmerkzaamheid. Het vergt een geduldige discipline en een dosis vriendelijkheid. Dus…
- Niet tegen in gaan maar een helder besef.
- Voelen en ervaren.
- Benoemen. Dat het er is. En het niet volgen.
- Er mee durven zijn. Onderzoeken wat er gebeurt en helder opmerkzaam blijven.
Onder hindernissen zitten vaak verschillende conditionering. Het zijn je denk en gedragspatronen en gewoonten. Dus blijf bij de hindernis en kijk wat er nog onder zit. Hierdoor kom je tot inzicht in wat je mag en wilt veranderen.
Misschien is het de balans tussen energie en rust.
Naast deze hindernissen zijn er ook nog 5 krachten die ons helpen, om met deze hindernissen om te gaan.